DirectX دیرکت ایکس چيست؟

       Microsoft DirectX  مجموعه اي از رابط هاي برنامه کاربردي  (application programming interfaces (API است که براي اداره كردن وظايف مربوط به برنامه هاي چند رسانه اي، به ويژه برنامه ريزي بازي و ويدئو، در پايگاه مايکروسافت است. در اصل، اسم هاي  اين " رابط هاي برنامه کاربردي" (APLs) تماما با Direct شروع مي شوند، از قبيل Direct3D, DirectDraw، DirectMusic, DirectPlay, DirectSound و به همين منوال.  DirectX، بعد، اصطلاح کلي براي تمام اين رابط هاي برنامه کاربردي Direct و چيزي شد، و آن اصطلح اسم کلي اين مجموعه شد. بعد از معرفي Xbox، مايکرسافت رابط هاي برنامه کاربردي براي طراحي بازي چند پايگاهي را از قبيل XInput، که براي مکمل کردن و يا جايگزين کردن اجزا تکي DirectX طراحي شده اند منتشر کرد.

    Direct3D ( گرافيک سه بعدي API در درون DirectX) به طور گسترده اي در گسترش بازي هاي کامپيوتري براي ويندوز مايکروسافت، Xbox مايکروسافت و Xbox 360 مايکروسافت استفاده مي شود. Direct3D نيز توسط ديگر نرم افزارهاي کاربردي براي وظايف گرافيکي و تصويري، بيشتر به طور قابل توجهي در ميان بخش مهندسي براي CAD/CAM ، به خاطر تواناي آن در درآوردن سريع گرافيک سه بعدي با استفاده از سخت افزازهاي گرافيکي سازگار با DirectX بکار ميروند. از آنجا که Direct3D به طور گسترده اي جزئي از DirectX به اطلاع عموم رسيده است، رايج است که ديده شود که نام هاي DirectX و Direct3D به جاي هم استفاده شوند.

    جعبه طراحي نرم افزار DirectX از مجموعه هاي زمان اجرا به شکل دودويي قابل توزيع مجدد، به همراه اسناد و سرآمدهاي همراه براي استفاده در کدگذري تشکيل مي شود. در اساس، زمان هاي اجرا تنها توسط بازي ها و يا به طور واضحي توسط کاربر نصب مي شوند. ويندوز 95 با DirectX شروع به کار نکرد ولي DirectX در Windows 95 OEM Service Release 2 (انتشار شماره 2 شرکت توليد کننده تجهيزات اصلي و جانبي ويندوز 95) شامل شد. ويندوز 98 و ويندوز NT 4.0 هر دو با DirectX روانه بازار شدند، تا کنون تمام نسخه هاي ويندوزهاي منتشر شده اين را دارند. SDX به عنوان يک دانلود مجاني موجود است. در حالي که زمان هاي اجرا اختصاصي، نرم افزار نزديک به منبع، کد منبع هستند توسط بيشتر نمونه هاي SDX فراهم مي شوند.

    آخرين نسخه هاي Direct3D به نام هاي Direct3D 10 و Direct3D 9Ex به استثتاي Windows Vista هستند. دلايلي که، همينجور که مايکروسافت ادعا مي کند، اين است که تغييرات گسترده اي در معماري گرافيک ويندوز و در معرفي معروف Windows Display Driver Model وجود دارند. منتقدين استدلال مي کنند که ممکن است انگيزه هاي تبليغاتي احتمالي همچنين وجود داشته باشد. بر خلاف دسترسي اختصاصي که توسط برنامه هاي کاربردي DirectX در ويندوز XP ارائه مي شود، اين طراحي مجدد زيربنا گرافيک براي ويندوز ويستا از سخت افزارهاي گرافيک مجازي سازي تا چندين برنامه کاربردي و خدمات منجمله Desktop Windows Manager پشتيباني مي کند. هم Direct3D 10 و هم Direct3D 9Ex بر شالوده و محرک هاي WDDM متکي هستند.

اجزاء تشکيل دهنده DirectX
DirectDraw : براي کشيدن تصاوير دو بعدي. بد دانسته مي شود، اگرچه هنوز در تعدادي از بازي ها مورد استفاده قرار مي گيرد.
(Direct3D (D3D : براي کشيدن تصاوير سه بعدي
DXGI : براي شمارش آداپتورها و نظارت و مديريت زنجيره هاي مبادله اي براي Direct3D 10 و بالاتر
DirectInput : براي ميانجي قرار دادن وسايل ورودي شامل صفحه کليدها، موس ها، دسته هاي بازي يا ديگر کنترل گرهاي بازي
DirectPlay : براي برقراري ارتباط بر يك شبكه محلي يا گسترده
DirectSound : براي پخش و ركورد كردن صداهاي موجي شكل
DirectSound3D : براي پخش صداهاي سه بعدي
DirectMusic : براي پخش آرم هاي برنامه ساخته شده در DirectMusic Producer
DirectX Media : شامل DirectAnimation براي فيلم هاي كارتوني (انيميشن) دو بعدي شبكه; DirectShow براي پخش صوت و تصوير و فيلم و صداي زنده بر روي مرورگر (streaming media)،
DirectX Transform براي برنامه هاي دو سويه شبکه (بين يک برنامه و يک کاربر) و Direct3D Retained Mode براي گرافيک هاي سه بعدي سطح بالاتر، DirectShow داراي DirectX plugins براي پردازش سيگنال صوتي ميباشد و DirectX Video Acceleration براي پخش ويدئو شتاب داده شده
DirectShow : از تاريخ آپريل 2005 ديگر DirectShow بخشي از رابط برنامه کاربردي DirectX نيست. اين همراه با پايگاه SDK موجود ميباشد.
SDK = Software Development Kit = برنامه اي که برنامه نويسان از آن براي ساخت پروژه هايشان استفاده مي کنند.
DirectX Media Objects : پشتيباني از چيزهاي جرياني مثل رمزگذارها، رمزگشاها و جلوه ها
DirectSetup : براي نصب اجزاء DirectX. نه براي رابط برنامه کاربردي يک بازي بخودي خود

DirectX 10
     يک بروزرساني عمده براي رابط برنامه کاربردي DirectX 10، DirectX با و تنها با Windows Vista روانه بازار مي شود. نسخه هاي قبلي ويندوز قادر به اجراي برنامه هاي انحصاري DirectX 10 نيستند. تغييرات در DirectX 10 وسيع بودند.، ولي Direct3D مشخصه بارز يک تعمير کامل در اين API (رابط برنامه کاربردي) بود. از هنگامي که Windows Vista صدا را در نرم افزارها بر روي CPU ترجمه مي کند، DirectInput به نفع XInput بد دانسته شد، با DirectSound به نفع XACT مخالفت شد و پشتيباني سخت افزارهاي صوتي شتاب داده شده را از دست داد. DirectPlay DPLAY.DLL همچنين برداشته و با dplayx.dll جابجا شد; بازي هاي که بر اين فايل dll تکيه مي کنند بايد آن را تکثير و به dplay.dll تغيير نام دهند.

تاريخچه
     در اواخر 1994 مايكروسافت درست در شرف انتشار سيستم عامل بعدي اش بود، Windows 95. عامل اصلي که ارزشي را که مصرف کنندگان بر روي سيستم عامل جديد خواهد گذاشت مشخص مي کرد بر روي چه برنامه هاي که قادر به اجرا در آن خواهند بود بسيار زياد باقي ماند. سه نفر از کارمندان مايکروسافت ـ Craig Eisler, Alex St. John  و Eric Engstrom - نگران بودند، چون برنامه ريزان متمايل بودند تا سيستم عامل قبلي مايکروسافت، MS-DOS ، را به عنوان يک پايگاه بهتر براي برنامه ريزي بازي ببينند، به اين معنا که معدود بازي هايي مي توانند براي Windows 95 گسترش و طراحي و اين سيستم عامل با آن اندازه يک کار موفقيت آميز نخواهد بود.
      DOS اجازه دسترسي مستقيم به كارت هاي ويدئو، صفحه کليدها، موس ها، وسايل صدا  و تمام ديگر قسمت هاي سيستم را ميداد، در حالي که Windows 95، با نمونه حافظه حفاظت شده اش، با کار کردن بر روي يک نمونه بسيار بيشتر استاندارد شده، دستيابي به تمام اينها را محدود مي کرد. مايکروسافت نياز به راهي داشت که به برنامه ها اجازه مي داد تا آنچه را که نياز دارند بدست آورند، و سريعا به آن نياز داشتند; اين سيستم عامل تنها چند ماه با انتشار فاصله داشت. Eisler, St. John, و Engstrom با يکديگر کار کردند تا اين مشکل را درست کنند، به همراه راه حلي که آنها آن را در پايان DirectX ناميدند.

     اولين نسخه انتشار يافته DirectX به عنوان Windows Games SDK در سپتامبر سال 1995 روانه  بازار شد. آن جايگزين Win32 براي DCI (Display Control Interface ) و WinG براي Windows 3.1 بود. يك گروه طراحي در ATI فن آوري پايه اي گرافيك بازي را مورد توجه مايكروسافت ساخت. گسترش  DirectX توسط گروه Eisler ( خط اول طراحي)، St. John و Engstrom (مدير برنامه) رهبري شد. مقدم بر وجود DirectX، مايکروسافت OpenGL را از قبل در پايگاه Windows NT شامل کرده بودند. در آن هنگام، OpenGL نياز به گرانترين سخت افزارها داشت و محدود به استفاده هاي طراخي و ساخت و CAC ميشد. Direct3D ( معرفي شده توسط Eisler, Engstrom و St. John به عنوان شق ديگري براي SGI هاي OpenGL) در نظر گرفته شده بود تا يک يار سبک وزن OpenGL يواش آن وقت براي استفاده در بازي باشد. همانجور که قدرت کارت هاي گرافيکي کامپيوترهايي که در حال کار بودند رشد مي کردند، OpenGL استاندارد غير رسمي و مسير اصلي محصول شد. در آن نقطه يک جنگ بين پشتيبانان OpenGL و  Windows-only Direct3D دو-پايگاهي شروع شد که خيلي ها انتقاد داشتند يک نمونه ديگر از قبضه، توسعه و نابود کردن تاکتيک دادوستدد مايکروسافت بود. با وجود اين، ديگر API (رابط برنامه کاربردي  ِ) DirectX همواره با OpenGL در بازي هاي کامپيوتري ترکيب مي شوند چون OpenGL تمام کارکردهاي DirectX را شامل نمي شود( ار قبيل دسته بازي يا صدا). گرچه آميزش OpenGL و SDL براي اين مقصود به صورت روزافزوني رو به محبوب شدن است.