شاخه های لینوکس

اولین مساله عجیبی که تقریبا همه کاربران ویندوزی بعد از مهاجرت به لینوکس با آن مواجه می شوند، تفاوت از پایه و اساس ساختار دایرکتوری های آن با ساختار ویندوز است. در نگاه اول، این ساختار دایرکتوری به نظر غیرمنطقی می آید و مشخص نیست تنظیمات، آیکون ها و برنامه ها کجا ذخیره شده اند. اما با کمک این راهنما می توانید ساختار دایرکتوری لینوکس را مثل کف دست بشناسید. البته این فهرست کامل نیست و برخی از بخش ها توضیح داده نشده است، اما می توانید نقاط مهم را در ساختار لینوکس به خوبی بشناسید.

مسیر (/) مسیر اصلی یا ریشه (root)، نقطه آغازین ساختار دایرکتوری در لینوکس است. اینجا همان جایی است که سیستم لینوکس از آن شروع می شود. هر فایل و دایرکتوری دیگر، بخشی از این مسیر و یا زیردایرکتوری آن به حساب می آید. از آن جایی که به طور پیش فرض تنها زیردایرکتوری در مسیر ریشه وجود دارد، بهترین کار این است که هیچ فایلی را به صورت تنها در این مسیر قرار ندهید. ذکر این نکته ضروری است که نباید دایرکتوری ریشه را با کاربر root اشتباه گرفت.

مسیر (/boot) همان طور که از نام آن بر می آید، اینجا محلی است که لینوکس اطلاعات مرتبط با بوت شدن را در آن ذخیره می کند. برای مثال، اطلاعات هسته لینوکس در این مسیر قرار می گیرد. اگر محتویات مسیر /boot را با دستور ls ببینید، به یک فایل vmlinuz برمی خورید. این فایل همان فایل هسته لینوکس است.

مسیر (/etc) مسیر تنظیمات برای سیستم لینوکس. بیشتر فایل هایی که در این دایرکتوری قرار می گیرند، فایل های متنی هستند و قابلیت ویرایش دستی دارند. برخی از فایل های جالب در این مسیر به صورت زیر هستند: *

 مسیر (/etc/inittab): فایل متنی است که نشان می دهد چه پروسه هایی در زمان بالا آمدن سیستم شروع به کار کرده اند. برای مثال، می توانید تعیین کنید که آیا سیستم x window در هنگام بوت شدن به صورت خودکار فعال شود یا خیر؟ حتی می توانید تعیین کنید که وقتی یک کاربر کلیدهای ترکیبی ctrl+alt+del را زد، چه اتفاقی بیافتد. *

 مسیر (/etc/fstab): این فایل شامل اطلاعات مرتبط با سیستم های فایل مختلف موجود در سیستم است. در این فایل همچنین اطلاعاتی همچون دستگاه های شناخته شده، فرمت آنها، سی دی رام، فلاپی و ... نیز وجود دارد. *

 مسیر (/etc/passwd): فایلی است که اطلاعات مرتبط با هر کاربر را در اختیار دارد. در این فایل مشخص می شود که چه کاربرانی تعریف شده اند. مسیر (/bin) و (/usr/bin) در این دو دایرکتوری برنامه های زیادی قرار می گیرند (نام این دایرکتوری هم گویا است). دایرکتوری /bin شامل مهم ترین برنامه هایی است که سیستم برای اجرا به آن نیاز دارد، این برنامه ها شامل پوسته ها، ls، grep و... است. دایرکوتری /usr/bin شامل برنامه هایی است که در فضای کاربری سیستم نصب شده اند. هر چند که گاهی اوقات نمی توان تفاوتی میان /bin و /usr/bin قائل شد و معمولا تفاوتی نمی کند که فایل های خود را در چه مسیری بگذارید.

مسیر (/usr) این شاخه شامل نرم افزارهای کاربردی کاربر و آیتم های دیگری چون سورس برنامه ها، تصاویر، پرونده ها و یا فایل های تنظیمات برنامه های کاربر است. /usr بزرگترین دایرکتوری یک سیستم لینوکسی است و گاهی اوقات مدیران سیستم این مسیر را روی یک پارتیشن دیگر قرار می دهند. برخی از زیرشاخه های مهم این دایرکتوری به صورت زیر است: * مسیر (/usr/doc): سندهای برنامه ها که در فرمت های مختلفی وجود دارد. *

 مسیر (/usr/share): فایل های پیکربندی و گرافیکی بیشتر نرم افزارهای کاربردی. * مسیر (/usr/src): کدهای منبع نرم افزار سیستمی که شامل هسته لینوکس می شود. *

 مسیر (/usr/include): فایل های سرآیند (header) که برای کامپایلر c استفاده می شود. این فایل های سرآیند ساختارها و ثابت هایی که برای ساختن بیشتر برنامه های استاندارد لازم است را در خود دارند. *

 مسیر (/usr/x11r6): سیستم پنجره x و تمام ملزومات آن در این شاخه قرار می گیرد. تمامی زیرشاخه های این دایرکتوری هم شامل نرم افزارهای جانبی سیستم x می شوند، همچنین سندهای راهنما، فایل های سرآیند، فایل های تنظیمات، آیکون ها، صداها و دیگر چیزهای لازم برای برنامه های گرافیکی در این دایرکتوری قرار می گیرند. *

 مسیر (/usr/local): در این مسیر نرم افزارها و فایل های دیگر را روی سیستم محلی نصب می کنند. اگر ماشین عضوی از شبکه باشد، در این صورت دایرکتوری /usr می تواند از نظر فیزیکی روی ماشین دیگری غیر از ماشین لینوکس کاربر قرار داشته باشد، اما دایرکتوری /usr/local تنها شامل چیزهایی می شود که قرار نیست روی ماشین های زیادی استفاده شوند و برای استفاده محلی در نظر گرفته شده اند. در بیشتر مواقع، ماشین به طریقی که توضیح داده شد، عضوی از شبکه نیست، اما این نشان نمی دهد که دایرکتوری /usr/local بی استفاده باشد. اگر برنامه ای پیدا کردید که به صورت رسمی عضوی از توزیع شما نبود، در این صورت آن را در شاخه /usr/local نصب کنید. برای مثال اگر نرم افزار به صورت عادی به شاخه /usr/bin می رود اما بخشی از توزیع شما نیست، باید آن را در مسیر /usr/local/bin نصب کنید. وقتی برنامه های خودتان را از برنامه های سیستمی دور نگاه می دارید، در این صورت از عدم تطابق ها و گیج شدن ها جلوگیری خواهید کرد، همچنین همه چیز مرتب و تمیز باقی خواهد ماند.

مسیر (/lib) کتابخانه های اشتراکی که به صورت دینامیک لینک شده اند. گفتنی است که کتاب خانه های اشتراکی در ویندوز با نامه dll معروف هستند.

مسیر (/home) اینجا همانجایی است که کاربران فایل های شخصی خود را نگاه می دارند. هر کاربری یک دایرکوتری به نام خود در فولدر /home دارد و به صورت پیش فرض، کاربران عادی تنها در این محل است که می توانند فایل های خود را بنویسند و برای ایجاد فایل در دیگر مسیرها دسترسی ندارند. می توانید سیستم لینوکس را طوری پیکربندی کنید که کاربران عادی حتی از محتویات فایل های دیگر دایرکتوری ها حتی با خبر هم نشوند. در این صورت می توانید برای افراد مختلف یک سیستم حریم خصوصی بیشتری ایجاد کنید.

مسیر (/root) شاخه خانه (home) حساب کاربری ریشه (root) با دیگر مسیرها تفاوت دارد و در این مسیر ذخیره می شود. این مسیر را با دایرکتوری ریشه اشتباه نگیرید. مسیر (/var) این مسیر شامل داده های متغیرهایی است که به طور دائمی در حال تغییر نیسنتد. برخی از زیرشاخه های مهم این مسیر به صورت زیر است: *

 مسیر (/var/log): دایرکتوری است که گزارش های سیستمی را در خود ذخیره می کند. این گزارش ها در هنگام اجرای سیستم به روز می شوند و می توانید برای سلامت کارکرد برنامه های مختلف سیستمی از آنها استفاده کنید. اگر برنامه ای در سیستم شما به صورت ناگهانی از کار افتاد، فایل های گزارش بهترین محل برای یافتن علت این کار هستند. *

 مسیر (/var/mail): نامه های ورودی و خروجی در این دایرکتوری قرار داده می شوند. *

 مسیر (/var/spool): این دایرکتوری فایل هایی که برای پردازش در صف قرار گرفته اند را در خود نگه می دارید. معروف ترین مثال اسپول، کاربرد آن در پرینت کردن است.

مسیر (/tmp) برنامه ها می توانند داده های موقتی خود را در این دایرکتوری قرار دهند.

مسیر (/dev) دستگاه های موجود در سیستم لینوکسی در این بخش قرار می گیرند. به یاد داشته باشید که در لینوکس با فایل ها هم مشابه فایل ها رفتار می شود. برای مثال، /dev/fd0 اولین درایو فلاپی شماست، /dev/cdrom درایو سی دی شما و /dev/hda اولین دیسک سخت ide شماست و به همین ترتیب. تمام دستگاه هایی که توسط هسته لینوکس قابل شناسایی است در مسیر /dev ذخیره می شود، به همین دلیل، این دایرکتوری معمولا بسیار شلوغ است. مسیر (/mnt) این دایرکتوری برای نقاط سوارشدن (mount point) استفاده می شود. به عنوان مثال، دیسک سخت، سی دی رام، فلاپی ها و ... در صورتی که برای استفاده آماده شوند، باید ابتدا سوار(mount) شوند، و مسیری که برای دسترسی درایوهای سوارشده قرار می گیرد، نقطه سوارشدن است. نقاط سوارشدن دستگاه های مختلف به صورت زیردایرکتوری در این دایرکتوری قرار می گیرند. استفاده از دایرکتوری /mnt برای سوار کردن دستگاه ها الزامی نیست و در توزیع های مختلف، محل های مختلفی برای این دستگاه ها در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال در اوبونتو، کلیه دستگاه های حافظه به بخش /media منتقل می شوند.

مسیر (/proc) این مسیر، مسیر مخصوصی است. ذکر این نکته ضروری است که این دایرکتوری یک دایرکتوری مجازی است، چون به هیچ عنوان وجود فیزیکی ندارد. در این دایرکتوری اطلاعاتی چون خود هسته وجود دارد. همچنین تعداد زیادی مدخل شماره دار وجود دارد که نشان دهنده پروسس های در حال اجرای داخل سیستم است. مداخلی که نام دارند برای پیکربندی تنظیمات فعلی سیستم استفاده می شوند. می توانید بسیاری از این مدخل ها را باز کرده و داخل آنها را مشاهده کنید.

مسیر /lost+found وقتی سیستم لینوکس بر اثر یک حادثه ناگهانی از دسترس خارج می شوند، بعد از بازگشت به حالت عادی، می توان فایل هایی که در حال اجرا از بین رفته اند را در این دایرکتوری ها پیدا کرد.